In Nederland hebben 850.000 mensen last van osteoporose. Osteoporose wil zeggen dat de botmassa afneemt en de botten minder sterk worden. Veel mensen weten niet dat ze osteoporose hebben omdat het vaak pas wordt ontdekt na een botbreuk. Jaarlijks breken 55-plussers alleen al in Nederland 17.000 heupen, 12.000 polsen en onderarmen en bijna 60.000 andere botten als gevolg van osteoporose. Bewustwording en een juiste behandeling kunnen veel leed besparen.

Vitamine D en calcium hebben een grote invloed op het ontstaan en voorkomen van botbreuken. Bij de meeste mensen is de aanmaak (via blootstelling aan zonlicht) of inname van vitamine D aan de lage kant.

Neem elke dag voldoende calcium en vitamine D
Spieren, bloed en zenuwstelsel hebben calcium nodig om te kunnen functioneren. Het lichaam kan calcium echter niet zelf aanmaken. Calcium is vooral nodig voor de opbouw en het behoud van sterke botten. Als u onvoldoende calcium met de voeding binnenkrijgt, spreekt het lichaam automatisch de calciumvoorraad in het skelet aan. Hierdoor verliest het botstelsel calcium en kan het zwakker worden.

Het lichaam heeft ook vitamine D nodig om calcium uit de voeding op te nemen. Zonder vitamine D ontstaat een calciumtekort. Vitamine D wordt hoofdzakelijk in de huid aangemaakt als we buiten in de zon zijn. In Nederland is de zon alleen in de zomer sterk genoeg om voor voldoende vitamine D-aanmaak te zorgen.

Hoe krijg ik calcium en vitamine D binnen?
De enige manier om voldoende calcium binnen te krijgen is via voeding of voedingssupplementen. Melk, karnemelk, yoghurt en kaas zijn producten rijk aan calcium, maar calcium zit ook in groenten en graanproducten als pasta, brood en ontbijtgranen. Naast zonlicht kunt u vitamine D ook met voeding binnenkrijgen door bijvoorbeeld vette vis zoals haring en makreel, boter en margarineproducten waaraan vitamine D is toegevoegd te eten.

De rol van vitamine D
Bij een tekort aan vitamine D is het lichaam niet in staat voldoende calcium uit de voeding op te nemen. In plaats daarvan wordt de calciumvoorraad in het skelet aangesproken. Dit leidt tot botontkalking en verstoort de botmineralisatie (het proces dat de botten sterk houdt). Een verschijnsel hiervan is onder andere skeletpijn waarvan de oorzaak moeilijk te achterhalen is. Een langdurig tekort kan botbreuken (fracturen) tot gevolg hebben. Een vitamine D-tekort kan ook spierpijn en spierzwakte veroorzaken.

Het is belangrijk om de voorraad vitamine D in het lichaam gedurende de zomer op peil te brengen, zodat deze voldoende is voor de rest van het jaar. Als u niet vaak in de zon komt of kleding draagt die handen en hoofd bedekken, zwanger bent, voeding zonder dierproducten gebruikt of ouder bent dan 50 jaar loopt u het risico een vitamine D-tekort te krijgen. Ook mensen met een donkere huidskleur hebben van nature een betere bescherming tegen zonnestraling. Hierdoor moeten zij meer tijd in de zon doorbrengen om voldoende vitamine D aan te maken. Leeftijd is ook een risicofactor, omdat het vermogen van de huid om vitamine D aan te maken afneemt naarmate u ouder wordt.

Op de website VitamineDInformatie vindt u uitgebreide informatie over de rol van vitamine D.

Advies van de gezondheidsraad
Om het risico op botbreuken te verminderen is het belangrijk dat u voldoende calcium inneemt en dat de concentratie vitamine D in het lichaam voldoende is.

De Gezondheidsraad adviseert mensen die osteoporose hebben dagelijks 20 microgram (= 800 Internationale Eenheden) extra vitamine D te gebruiken.

• Voor meer informatie over osteoporose, de behandeling daarvan en voldoende inname van calcium en vitamine D verwijzen wij u naar uw (huis)arts of apotheek.
• Meer informatie over vitamine D leest u op de website VitamineDInformatie.nl